Wanneer je zenuwstelsel de tol betaalt
Herkennen, begrijpen en herstellen
Als je zenuwstelsel te veel heeft moeten dragen
Soms merk je dat je lichaam het niet meer bijhoudt, ook al wil je doorgaan. Je voelt spanning in nek of schouders, je zenuwstelsel staat voortdurend “aan,” je slaapt slecht, je raakt snel uitgeput of je zit steeds met een onrustig hoofd. Deze signalen zijn vaak een teken van een zenuwstelsel dat overbelast is geraakt.
Vaak zit dit in de kleine dingen in je dagelijks leven, die samen steeds zwaarder wegen:
-
Je hebt een pittige baan met hoge verantwoordelijkheden, veel deadlines, en weinig ruimte om te ademen of los te laten.
-
Je probeert alles te doen: werk, sociale afspraken, gezin, familie, vrienden. Je netwerk is groot, je wilt voor iedereen klaar staan.
-
Je zegt zelden “nee,” je stelt anderen vaak vóór jezelf, je pleast graag omdat harmonie, verbondenheid en behulpzaam zijn belangrijk voor je zijn.
-
Je voelt je verantwoordelijk voor anderen: partner, kinderen, ouders, collega’s. Je zorgt, regel, ondersteunt — maar vergeet vaak je eigen grenzen.
Deze combinatie (hoge druk, weinig herstel, veel zorgen voor anderen ) heeft effect op je zenuwstelsel. Het blijft alert, zelfs wanneer je lichaam al moe is. Het idee “je moet door” overheerst vaak.
Het perifere zenuwstelsel en wat er gebeurt bij langdurige druk
Het perifere zenuwstelsel verbindt alles van lijf en omgeving met je hersenen. Het regelt je ademhaling, hartslag, spijsvertering, je reacties op prikkels (geluid, licht, mensen om je heen). Wanneer je voortdurend onder spanning staat, raakt dit systeem overbelast.
Volgens de polyvagaal theorie (een manier om te begrijpen hoe jouw lichaam veiligheid, dreiging en herstel reguleert) kan het zo gaan dat:
-
Je sympathisch zenuwstelsel (vecht/vlucht) steeds actief is en je voelt constant stress, alertheid, soms zelfs paniek.
-
Je remmende (parasympathisch) systemen (ventrale vagus) onvoldoende ruimte krijgen om te herstellen, te verbinden, tot rust te komen.
-
In extreme of langdurige situaties je lichaam in een soort “shutdown” of bevriezingsmodus kan gaan (dorsale vagus) en je trekt je terug, je voelt je afgesloten, moe, leeg, hebt moeilijkheden met bewegen of gevoel.
Herkenbare klachten
Wanneer je zenuwstelsel langdurig in overdrive staat, uit dat zich vaak in lichamelijke én mentale klachten, die sterk met elkaar verweven zijn. Herken je hier iets van?
-
Oververmoeidheid; ondanks rust nog steeds moe
-
Slecht slapen, niet in slaap kunnen vallen, vaak wakker worden
-
Spierspanning, vooral nek, schouders, rug
-
Hartkloppingen, een bonzend hart of ademhalingsproblemen zoals kortademigheid of hyperventilatie
-
Spijsverteringsklachten: buikpijn, opgeblazen gevoel, diarree, of PDS (Prikkelbare Darm Syndroom)
-
Hoofdpijn, migraine, duizeligheid
-
Gevoel van constante onrust, piekeren, moeilijk ontspannen
-
Verminderde concentratie, brain fog, vergeetachtigheid
-
Prikkelbaarheid; kleine dingen raken je zwaar
-
Gevoel van “overweldigd zijn” in drukke omgevingen
-
Emotioneel: angst, schuldgevoel, schaamte of het gevoel tekort te schieten
Wat je mag gaan ervaren
Wat verlang jij diep van binnen, wanneer jouw zenuwstelsel weer in balans komt?
Wanneer je lichaam zich herinnert hoe het voelt om te ontspannen, te ademen, te rusten.
Mensen die bij Praktijk Libra in Waalwijk komen, vertellen vaak dat ze stap voor stap ontdekken hoe het is om:
-
Rust te voelen in je lijf en in je gedachten en een natuurlijke staat van kalmte die steeds vaker vanzelf ontstaat.
-
Ontspannen te slapen en in de ochtend wakker te worden met een gevoel van ruimte en helderheid.
-
Soepelheid en gemak te ervaren in je spieren, terwijl je lichaam zich vrijer kan bewegen.
-
Levensenergie te voelen stromen en een zachte kracht die van binnenuit groeit en je dagelijks ondersteunt.
-
Innerlijke stabiliteit te ervaren, met gedachten die meebewegen en emoties die draaglijk zijn.
-
Heldere grenzen te voelen en ze rustig uit te spreken, met respect voor jezelf én de ander.
-
Verbinding met jezelf te beleven en te weten dat je goed bent zoals je bent, zonder iets te hoeven bewijzen.
-
Vertrouwen te voelen in je lichaam, in je adem, in je tempo. Dat je systeem weer weet hoe herstel voelt.
Soms begint dat met een enkel moment van ontspanning.
Een ademhaling die vanzelf dieper gaat.
Een gevoel van rust dat zich langzaam uitbreidt.
En terwijl je lichaam herinnert dat veiligheid mag groeien, vindt jouw zenuwstelsel zijn weg terug naar evenwicht, zacht, natuurlijk en precies op jouw tempo.